Reactie op The Times CEO Summit speech van Ben van Beurden

Ten eerste, wat ontzettend goed dat BvB zichzelf (en Shell) nog explicieter achter het Parijs klimaatakkoord zet. Dat positioneert Shell bij de frontrunners van de grote 10 oliebedrijven wat betreft klimaat. Dat is zowel voor Nederland goed als voor de wereld, als er in het hol van de leeuw dit geluid word gehoord. Dit zaagt de poten onder de stoel van conservatieve partijen weg die klimaat wegzetten als een non-probleem. Dat gezegd, dat is ook voor hemzelf een risico, hij steekt zijn kop uit, wat hem kwetsbaar maakt- en dat is in mijn ogen bewonderingswaardig. Daarbij moet ik wel zeggen dat dit iets is wat hij had net zo goed twee jaar eerder had kunnen zeggen, en hij is zeker niet de eerste van de grote oliebedrijven die zich achter het Parijs akkoord scharen.

Het statement van Bvb “…the use of energy products like oil and gas and coal … causes the majority of the worlds greenhouse emissions” is natuurlijk een open deur- feiten die al een halve eeuw bekend zijn binnen shell, MAAR. Het is wel degelijk interessant dat hij dit nu zegt omdat oliebedrijven vooralsnog zich graag achter “operational sustainability” positioneren. Dat wil zeggen dat ze hun operaties (verkopen van olie) helemaal duurzaam en energieneutraal willen maken, wat heel nobel is, maar het is ook een eufemisme. Ze willen namelijk zo lang als dat nog kan, geen verantwoordelijkheid nemen voor de emissies van het product dat ze verkopen. Denk even terug aan de tabaksproducenten die dit trucje dertig jaar geleden probeerden te verkopen. Maar erkennen dat hun product verantwoordelijk is voor klimaatverandering, is een belangrijke stap en ik hoop dat andere bedrijven volgen.

Erkennen en dingen zeggen is een ding, maar er aan committeren is een ander. Als je het Sky scenario van Shell er op na leest kun je in ieder geval concluderen dat ze tot aan het jaar 2100 willen blijven doorgaan met elk jaar meer fossielen uit de grond te pompen. Dit lijkt mij bedenkelijk, maar ik ben geen klimaatwetenschapper dus ik kan niet beoordelen hoe realistisch dit scenario compatibel is met Parijs. Het scenario wel leunt veel meer dan andere klimaatscenarios (met een sterkere academische klimaatwetenschap) op negative emissions technologies (NETs) (oa. CO2 opvang, opslag, en utilisatie), terwijl Shell verder qua investeringen in ieder geval niet de miljarden heeft gecommitteerd die nodig zijn om de gigantische exponentiele groei van NETs te realiseren (wat nodig is om te voldoen aan het Sky scenario).

Helaas BvB haalt hier helaas weer de klassieke spin uit de oude doos “…shift is not just a question of supply, but of demand too.” Hij wijst naar individuele consumenten (die ‘s winters aardbeien willen eten), en de rol die de overheid speelt met de inzet van hun gereedschap (subsidies en belastingen). Het is logisch dat hij dit zegt, want hij kan niet anders. Het is heel duidelijk wat zou helpen om de klimaat impact van olie te verminderen, dat is om minder fossiele brandstoffen te gebruiken, en de eenvoudigste manier om dat te doen is om de prijs ervan omhoog te gooien. Dit is bij een van de meest shareholder-value gerichte bedrijven in Nederland natuurlijk onmogelijk. Ze zouden het zo verliezen van bedrijven met minder toekomstgericht beleid. Het is duidelijk dat hij shareholders op de korte termijn (nog?) niet wilt pijn doen om een lange termijn duurzaam business model te waarborgen, en dit is jammer. Hiervoor is vertrouwen van de shareholders nodig.

Het belangrijkste dat BvB voorstelt is in mijn ogen om met een handvol grote spelers een scenario te ontwikkelen waarmee zij net zero carbon kunnen bereiken. Wat dit concreet betekent zegt hij niet, behalve dat er drie manieren zijn om het te behalen; (a) betere energie efficientie, (b) producten met lage carbon intesity, ( c) NETs en offsetten.

Ik weet niet hoeveel Shell (a) kan beïnvloeden want dat ligt vaak aan de eindgebruiker, dus ik verwacht dat Shell zich vooral richt op (b) en ( c).

(b) is iets wat Shell al jaren doet onder dwang van Europese normen (biodiesel bij fossiel mengen ten koste van bos- en landbouwgrond) maar hint mogelijk ook naar meer energie uit wind/zon/nuclear.

( c) is denk ik een opwarmertje voor iets waar Shell al jaren op kleine schaal mee werkt- CCUS (carbon capture, utilisation & storage). Ik verwacht dat zij stiekem een vingertje in de pap hebben bij het PORTHOS project wat CO2 uit haven Rotterdam opvangt om vervolgens weg te stoppen in lege gasvelden in de Noordzee tegen de prijs van emissierechten (capaciteit ~ 2–5 megaton negatieve CO2 emissies per jaar). Dit is voor nu best wel gaaf, omdat dit voor het eerst een markt neerzet voor CO2, waarvan de prijs alleen maar omhoog gaat (en dus dat het co2-afvangen business model alleen maar aantrekkelijker wordt). Maar of dit een goed genoeg begin is om negatieve emissies tot een significant niveau op te schalen, dat weet ik niet. Ik ben benieuwd met wat voor een projecten ze gaan komen.